Deponowanie osadów na składowiskach odpadów przestanie być wkrótce dopuszczalne. Przyrodnicze zagospodarowanie również coraz częściej napotyka na ekonomiczne, legislacyjne i obszarowe bariery. Dokąd więc zmierza krajowa gospodarka osadami ściekowymi? Jak bardzo istotna jest rola metod termicznych w strategii zagospodarowania osadów?
 
Na te i inne pytania próbowano znaleźć odpowiedź podczas IV Ogólnopolskiej Konferencji Szkoleniowej „Suszenie i termiczne przekształcanie osadów ściekowych”, zorganizowanej przez firmę Abrys. Trzydniowe spotkanie w Łodzi (22-24 września br.) zgromadziło ponad 130 uczestników. Opiekę merytoryczną nad konferencją sprawował dr inż. Tadeusz Pająk (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie). Prezentacje referatów odbywały się podczas czterech sesji. Każdy blok tematyczny umożliwiał zadawanie pytań prelegentom i prowadzenie dyskusji, co uczestnicy chętnie czynili.
 
Zacznijmy od podstaw
Aby móc rozmawiać o gospodarce osadami ściekowymi, należy poznać podstawy formalno-prawne tego zagadnienia. Przez gąszcz przepisów związanych z zagospodarowaniem odpadów pościekowych sprawnie przeprowadził słuchaczy dr Piotr Korzeniowski z Uniwersytetu Łódzkiego. Natomiast przedstawiciel Ministerstwa Środowiska – Piotr Czarnocki – zaprezentował nowe regulacje prawne dotyczące komunalnych osadów ściekowych. – Gdyby osady ściekowe zostały uznane za źródło energii odnawialnej przy spalaniu z odpadami komunalnymi to korzyści dla gospodarki byłyby znacznie większe niż obecnie. Przyczyniłoby się to do wzrostu ilości osadów ściekowych przekształcanych metodami termicznymi – podsumował. Katarzyna Paprocka (NFOŚiGW Warszawa) omówiła rozwój aktualnych i nowych projektów w zakresie suszenia i termicznego przekształcania osadów w Polsce.
 
Aspekt praktyczny
Niewątpliwie najczęściej stosowaną obecnie metodą zagospodarowania osadów ściekowych jest suszenie. Paweł Wawrzyniak (Politechnika Łódzka) przedstawił kryteria wyboru technologii suszarniczych oraz ocenę trzech wybranych suszarek – taśmowej, bębnowej oraz fluidalnej.
Nieustannie poszukuje się nowych metod umożliwiających ekonomiczne i bezpieczne dla środowiska rozwiązanie problemu utylizacji rosnącej ilości wytwarzanych osadów ściekowych. Doktor inż. Jurand Bień z Politechniki Częstochowskiej przedstawił technologię zgazowania jako alternatywę dla tradycyjnych metod unieszkodliwiania osadów. Z kolei Wolfgang Podewils (RWE Aqua) omówił bardzo popularną i dynamicznie rozwijającą się dziedzinę przeróbki osadów – dezintegrację. Obie zaprezentowane technologie są jeszcze w fazie badań.
Pani Bożena Środa, reprezentująca Stowarzyszenie Producentów Cementu, podkreśliła, że zakłady cementowe w Polsce są zainteresowane termicznym wykorzystaniem osadów ściekowych. Odpad ten jest jednocześnie trudny w zagospodarowaniu i atrakcyjny dla cementowni ze względu na zaklasyfikowanie go jako neutralnego pod względem emisji CO2. – Zanim stworzymy nowe źródła emisji, powinniśmy w maksymalny sposób wykorzystać to, czym już dysponujemy. Mam tu na myśli oczywiście cementownie, które są dobrze przygotowane do realizacji współspalania odpadów – powiedziała B. Środa.
W celu uniknięcia różnego rodzaju pułapek i zagrożeń związanych ze spalaniem osadów ściekowych bardzo ważna jest znajomość uwarunkowań zastosowania tej metody. – Nie ma technologii idealnej. Każda posiada swoje wady i zalet. Jednak trzeba uczciwie powiedzieć, że jeżeli decydujemy się spalać osady ściekowe, to tylko w technologii fluidalnej – skwitował dr inż. Grzegorz Wielgosiński.
T. Pająk zwrócił uwagę słuchaczy na problem wzrostu ilości osadów ściekowych, który wymaga pilnego rozwiązania. Przedstawił uwarunkowania związane z krajową gospodarką osadami ściekowymi, efekty jej rozwoju na przestrzeni ostatnich lat oraz sytuację na tle krajów UE. Podkreślił potrzebę opracowania Krajowego Planu Gospodarki Komunalnymi Osadami Ściekowymi (KPGKOŚ).
Podczas konferencji głos zabrali również reprezentanci firm zajmujących się projektowaniem i wykonawstwem instalacji termicznej przeróbki osadów. Jan Szczygielski z firmy Degremont przedstawił zasadę działania pieców fluidalnych oraz korzyści płynące z ich wykorzystania, podkreślając równocześnie, iż jest to obecnie najlepsza dostępna technologia utylizacji osadów ściekowych. To stanowisko podtrzymała Małgorzata Chodur (Veolia Water Systems). Prelegentka starała się obalić mity towarzyszące metodom spalania osadów ściekowych i przekonywała, że jest to obecnie najskuteczniejsze rozwiązanie zagospodarowania tych odpadów.
 
Głos eksploatatora
Podczas ostatniej sesji tematycznej głos zabrali eksploatatorzy oczyszczalni ścieków, którzy dzielili się swoimi doświadczeniami z użytkowania instalacji termicznego przekształcania osadów. Na konferencji pojawili się reprezentanci przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych z całego kraju, m.in. z Warszawy, Gdyni, Lublina, Kielc, Zielonej Góry i Radomia. Nie zabrakło również delegatów miasta-gospodarza. Doktor inż. Barbara Kozłowska zaprezentowała historię rozbudowy łódzkiej oczyszczalni ścieków i związanej z nią ewolucji projektów z zakresu zagospodarowania osadów ściekowych. Wystąpienie Karoliny Granatowskiej z UM Łodzi było wprowadzeniem do wyjazdu technicznego.
 
„Gośka”
Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej (GOŚ ŁAM) nazywana jest przez eksploatatorów i mieszkańców miasta „Gośką”. Ostatniego dnia konferencji wszyscy zainteresowani mieli możliwość zwiedzenia tego nowoczesnego obiektu. Niewątpliwie największą atrakcją była instalacja suszenia i termicznego unieszkodliwiania osadów i skratek. Uczestnicy z zainteresowaniem śledzili poszczególne elementy cyklu – od suszenia w suszarkach tarczowych, poprzez spalanie w piecu fluidalnym i odzysk wytworzonego ciepła, aż do magazynowania na składowisku. Zademonstrowana instalacja o wydajności 84 000 Mg/rok jest obecnie poddawana próbom. Przekazanie do eksploatacji planowane jest w przyszłym roku.
Na konferencji spotkali się praktycy, przedstawiciele świata nauki oraz reprezentanci samorządów, którzy mieli możliwość skorzystania z wiedzy instytucji naukowo-badawczych oraz firm oferujących najnowsze rozwiązania techniczne. Ogrom podanych informacji oraz poziom przeprowadzonych dyskusji bez wątpienia przyczyniły się do poszerzenia wiedzy uczestników w zakresie termicznego przekształcania osadów.
Przygotowanie: Martyna Matuszczak