GZM: przywrócenie działania ŚKUP spodziewane w tym tygodniu

Wskutek awarii, do której doszło w nocy z 7 na 8 lutego br., pasażerowie korzystający z tramwajów, autobusów i trolejbusów Zarządu Transportu Metropolitalnego m.in. nie mają dostępu do portalu pasażera i nie mogą używać aplikacji “Mobilny ŚKUP”. W pojazdach nie działają czytniki kart ŚKUP, a na przystankach – tablice Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej.

Krytyczny moment

Jak przekazał we wtorkowej informacji Zych, nad usunięciem skutków awarii przez całą dobę pracują specjaliści odtwarzania systemów informatycznych oraz cyberbezpieczeństwa. “Usuwanie awarii wchodzi w krytyczny moment, który pozwoli określić, kiedy dokładnie system zostanie ponownie uruchomiony dla pasażerów. Ponowne uruchomienie systemu jest planowane w tym tygodniu” – zasygnalizował przedstawiciel GZM.

Jak uściślił, w ostatnich dniach informatykom udało się zbudować na nowo bezpieczną infrastrukturę i odtworzyć kluczowe bazy danych, w tym najważniejszą bazę, zawierającą dokonywane przez pasażerów transakcje.

“Stopniowo uruchamiamy i testujemy kolejne elementy systemu. Jesteśmy teraz przed krytycznym momentem uruchomienia aplikacji systemowej i jej przetestowania. Od tego zależy ostateczna data usunięcia awarii” – wyjaśnił.

Śląskie. Awaria systemu ŚKUP. Nie działają czytniki w autobusach, tramwajach i trolejbusach

We wtorek rano pasażerowie ZTM mogli zauważyć testy poszczególnych modułów systemu. “Kiedy wszystkie elementy zostaną odtworzone i przetestowane, dopiero wówczas będziemy mogli mówić o jego pełnej sprawności. Poinformujemy o tym w osobnym komunikacie” – zapowiedział Zych.

Informując w ub. tygodniu o przyczynie awarii systemu centralnego ŚKUP (“zewnętrzna, celowa ingerencja osób trzecich”), przedstawiciele Metropolii przekazali, że nic nie wskazuje, aby w jej następstwie dane pasażerów zostały naruszone lub zagrożone. Wskazali też, że bezpieczne są pieniądze zgromadzone w elektronicznych portmonetkach kart ŚKUP.

Przywracają system z kopii zapasowych

GZM podała, że atak zgłoszono policji; powiadomiono również służby związane z bezpieczeństwem internetu i ochroną danych osobowych. Podjęto starania na rzecz przywrócenia systemu z kopii zapasowych – usunięcie awarii wymagało jednak czasochłonnych prac nad utworzeniem nowej, bezpiecznej infrastruktury informatycznej.

Na czas awarii ZTM wprowadził tymczasowe zasady kupowania i kasowania biletów, w tym poprzez zapisywanie na odwrotach papierowych biletów godziny ich skasowania długopisem. Bilety długookresowe zakodowane na kartach ŚKUP są ważne – można z nich korzystać za okazaniem kart. Zawieszono ważność biletów wieloprzejazdowych (obsługiwanych przez ŚKUP).

System w trakcie modernizacji

System ŚKUP został zamówiony przez związek komunalny będący poprzednikiem ZTM, czyli obecnego organizatora komunikacji w GZM. System ŚKUP od początku był krytykowany przez mieszkańców jako podatny na awarie, trudny w obsłudze i niefunkcjonalny. W grudniu 2020 r. GZM ogłosiła przetarg na wykonanie modyfikacji rozwiązania, a w połowie 2021 r. rozstrzygnęła postępowanie, wybierając jedyną ofertę dotychczasowego wykonawcy, Asseco, za 122,8 mln zł brutto.

Zmodernizowany system ma działać online, co przyspieszy zapisywanie transakcji. W nowej odsłonie karta ma być jednym z możliwych identyfikatorów danych znajdujących się w chmurze, a nie ich nośnikiem (pozostałymi będą nowe Metrokarty a także własne karty płatnicze). Dzięki tej zmianie będzie można korzystać z systemu bez potrzeby używania karty, za pośrednictwem mobilnej aplikacji.

Transport GZM

Głównym elementem zmodernizowanego systemu ma być nowa aplikacja Transport GZM, działająca wraz z nowym portalem internetowym o tej samej nazwie. Aplikacja ma dawać możliwość m.in. zarządzania kontem ŚKUP, samodzielnego kodowania ulg, zakupu i zwrotu biletów, sprawdzania połączeń, planowania podróży czy generowania faktur.

Na początku br. GZM przesunęła z 16 stycznia na “prawdopodobnie 28 lutego” uruchomienie aplikacji i portalu Transport GZM, uzasadniając to “dopracowywaniem produktu”. Wraz z tym wydłużono działanie systemu ŚKUP w dotychczasowej postaci do momentu, w którym nowe rozwiązania będą gotowe. Kilka tygodni później nastąpiła awaria ŚKUP.

Zarząd Transportu Metropolitalnego to jeden z największych organizatorów transportu zbiorowego w Polsce. Na ulice 41 miast i gmin Metropolii oraz 15 kolejnych z nią sąsiadujących wysyła 1,5 tys. autobusów, tramwajów i trolejbusów. Wszystkie te pojazdy, należące do kilkudziesięciu operatorów, obsługują ok. 450 linii i zatrzymują się na ok. 7 tys. przystanków.