Nawet 90 proc. dofinansowania na termomodernizację domów. NFOŚiGW zapowiada nowy, duży program

Krajowy pakiet czystego powietrza skierowany będzie do właścicieli domów jednorodzinnych. O ile bowiem emisja zanieczyszczeń przez przemysł czy energetykę znajduje się w chwili obecnej pod względną kontrolą, o tyle sytuacja w przypadku domów jednorodzinnych daleka jest od ideału.

W ramach pakietu, uzgodnionego już przez wszystkie wojewódzkie fundusze, zbudowany ma być kompleksowy system finansowania walki ze smogiem. Pomyślany na okres 10 lat plan ma sprawić, że aż 3 mln – spośród 5,5 mln – wybudowanych w Polsce domów jednorodzinnych przejdzie głęboką termomodernizację (w tym ocieplenie ścian, stropów, podłóg i wymianę okien), a stare piece i instalacje grzewcze zostaną zastąpione nowoczesnymi i niskoemisyjnymi.

Takie działania mogą obniżyć koszty ogrzewania nawet o 70 proc. Ponadto program zakłada budowę domów drewnianych, budynków energooszczędnych i pasywnych, energetykę geotermalną, wspieranie elektrowni wodnych, bezemisyjnego transportu publicznego czy budowę stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Kto otrzyma pieniądze?

W ramach programu jedynym kryterium obowiązującym przy udzielaniu pomocy będzie dochód przypadający na członka rodziny. W zależności od niego, dopłata do kosztów udzielana przez Narodowy Fundusz wahać będzie się od 60 proc. do nawet 90 proc. kosztów inwestycji (w przypadku rodzin najuboższych). Przy dochodzie powyżej 1600 zł na osobę dopłat nie będzie, ale prezes Kujda zapowiedział, że w najbliższym czasie, być może jeszcze w tym miesiącu, po uzgodnieniach rządowych znane będą zasady nowej ulgi podatkowej. 40 proc. poniesionych kosztów będzie można odliczyć w ramach rocznego zeznania podatkowego.

– Opracowany przez Narodowy Fundusz program jest unikalny w skali europejskiej. Na nikim się nie wzorowaliśmy. Jestem przekonany, że to właśnie ten projekt stanie się inspiracją dla naszych europejskich odpowiedników. Możemy ich miło zaskoczyć – powiedział Kazmierz Kujda, prezes NFOŚiGW.

– Jeśli chodzi o ulgę w podatku, to obecnie trwają zaawansowane uzgodnienia na szczeblu rządowym, gdyż żadna forma ulgi nie jest kwestią łatwą do przeprowadzenia w systemie podatkowym. Poza tym musi ona przybrać formę odpowiedniej ustawy. Mam nadzieję, że jeszcze w tym miesiącu poznamy stanowisko rządu w tej sprawie oraz będziemy mogli podać więcej szczegółów.

Wyeliminować próby oszustwa

Prezes Kujda dodał, że Krajowy pakiet czystego powietrza jest tak pomyślany, aby w maksymalny sposób likwidował szarą strefę. Żeby wziąć w nim udział, niezbędne będzie np. udokumentowanie przeprowadzonych prac za pomocą faktur. To z kolei da dodatkowe przychody tak państwu, jak i lokalnym samorządom.

Trwa obliczanie, ile na program będzie trzeba wydać, a ile pieniędzy wróci do kasy państwa i samorządów. W chwili obecnej jest na ten cel zarezerwowanych 25 mld zł, z czego 18 mld zł pochodzić będzie z własnych funduszy NFOŚiGW, a 7 mld zł z unijnych dotacji. Już jednak wiadomo, że w 10-letniej perspektywie kwota ta będzie kilkukrotnie wyższa. Gdy wątpliwości zostaną rozwiane, program, w który włączony zostanie także Bank Ochrony Środowiska, ruszy na dobre i rozpoczną się działania informacyjne oraz szkoleniowe, mające zmobilizować właścicieli nieruchomości do czynnego w nim udziału.

Inwestycje w zieleń dla walki ze smogiem

Zastępca prezesa NFOŚiGW Dominik Bąk zaprezentował dotychczasową realizację programów wspierających rozwój terenów zieleni w miastach oraz rekultywację obszarów zniszczonych przez przemysł. Budżet na ten cel jest pokaźny – to ponad 250 mln euro. Z tych pieniędzy Narodowy Fundusz dofinansowuje do 85 proc. wydatków kwalifikowanych ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, a także podmioty świadczące usługi publiczne dla gmin.

– Do tej pory ogłosiliśmy pięć naborów. Złożono 250 wniosków, a w 144 przypadkach podpisaliśmy umowy o dofinansowanie. Łącznie to kwota 728 mln zł na inwestycje warte 999 mln zł – powiedział D. Bąk.

– Fundusz udzielił wsparcia dla łącznej powierzchni 1800 ha. Pozyskano dzięki temu dodatkowe 650 ha obszarów czynnych biologicznie, 116 ha zrekultywowanych gruntów i siedem obiektów. Aż 128 polskich miast zrealizowało lub realizuje projekty związane z miejską zielenią. Obecnie trwa kolejny nabór. 100 mln zł przeznaczonych zostanie na rekultywację zanieczyszczonych lub zdegradowanych terenów z czego 80 mln zł trafi do województwa śląskiego, a 20 mln zł przeznaczonych będzie na nowe tereny zieleni w różnych częściach Polski.

Prawie 500 mln zł na gospodarkę odpadami

Ponadto NFOŚiGW udzielił 479 mln zł wsparcia na gospodarkę odpadami komunalnymi. Tu jednak pojawił się problem formalny przy składaniu dokumentacji, w rezultacie którego spośród 107 złożonych wniosków na łączną kwotę ponad 2,5 mld zł pozytywnie rozpatrzonych zostało tylko 19. Nie zmienia to faktu, że działaniami Narodowego Funduszu w kwestii zagospodarowania odpadów objętych zostało aż 1,6 mln Polaków. Trwa obecnie kolejny etap, w którym do zagospodarowania jest 200 mln zł – 100 mln zł dla inwestycji dotyczących PSZOK i drugie tyle na pozostałe inwestycje związane z zagospodarowaniem odpadów komunalnych.

Jolanta Ratajczak, prezes WFOŚiGW w Poznaniu powiedziała, że na terenie Wielkopolski priorytetem jest obecnie ochrona powietrza. Spośród wydanych w ostatnich latach 4 mld zł aż połowa przeznaczona została na inwestycje związane właśnie z walką ze smogiem. Przedstawiciele zarządu NFOŚiGW przekazali J. Ratajczak dokumentację dla programu związanego z termomodernizacją budynków publicznych na terenie województwa.

– Drugim kluczowym dla naszego regionu zagadnieniem jest zieleń. Naszą misją jest walka z takimi niepożądanymi zjawiskami, jak miejska wyspa ciepła czy zanikaniem terenów zieleni. Musimy skoncentrować się na odbudowywaniu czegoś, co jeszcze niedawno nazywane było „zielonymi płucami miasta”, a więc urządzonych parków czy korytarzy powietrznych – powiedziała prezes Ratajczak.

Na konferencji Narodowego Funduszu pojawił się również kandydat na prezydenta Poznania Tadeusz Zysk, który wizję zielonego, zrównoważonego miasta wpisał w swój program wyborczy.

– Poznaniowi jest potrzebny konkretny, usystematyzowany plan rozwoju, który ujmować będzie wiele kluczowych zagadnień związanych z ochroną środowiska. Wierzę przede wszystkim w transport szynowy i w niego będę inwestował. Chciałbym przywrócić Poznaniowi korytarze powietrzne, a także odzyskać dla miasta rzekę Wartę, ale nie w formie proponowanej obecnie. Mogę oficjalnie zapowiedzieć, że takie inwestycje, jak budowa nadwarciańskich bulwarów, rewitalizacja Śródki czy Ostrowa Tumskiego będą priorytetem mojej prezydenckiej kadencji w Poznaniu – powiedział T. Zysk.