Reklama

ad1a regionalne Radomsko [31.10 – 2.12.2024]

Gospodarka odpadami niedomaga czyli odpady pod lupą ISP [Raport do pobrania]

Gospodarka odpadami niedomaga czyli odpady pod lupą ISP [Raport do pobrania]
28.02.2024, o godz. 12:55
czas czytania: około 5 minut
1

Polska gospodarka odpadami wciąż niedomaga. Regulacje europejskiego zielonego ładu dają pozytywny impuls do zmian, jednak gminom jest coraz trudniej osiągać założone cele ponownego użycia i recyklingu. Nie sprzyja im niestabilne otocznie prawne i instytucjonalne, a także często postawy samych mieszkańców - piszą autorzy raportu "Wyzwania gospodarki odpadami komunalnymi w gminach" przygotowanego przez Instytut Spraw Publicznych

Dalsza część tekstu znajduje się pod reklamą

Reklama

AD1B BDO zamknięcie roku [14.10-22.11.24]

 

Najnowszy raport Instytutu Spraw Publicznych pt. „Wyzwania gospodarki odpadami komunalnymi w gminach” analizuje stan gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce, w oparciu doświadczenia zdobyte w trakcie dwuletniego projektu współpracy z samorządami oraz na podstawie ostatnich dostępnych informacji z Bazy Danych o Odpadach.

Kontrowersyjny obszar

– Gospodarka odpadami w Polsce to przedmiot licznych kontrowersji. Chcieliśmy przyjrzeć się bliżej temu, jak w Polsce radzimy sobie z zagospodarowaniem odpadów komunalnych, z jakimi problemami mierzą się gminy i jaka jest rola mieszkańców w tym procesie – mówi Aleksandra Kobylińska z Instytutu Spraw Publicznych, koordynatorka projektu.

Niewykorzystany potencjał

Z raportu wyłania się niejednolity obraz. Przeciętnie w Polsce poprawnie segreguje się 44% odpadów, ale mieszkańcy niektórych gmin wiejskich udowadniają, że można segregować ponad 70%. Badania zawartości worków z odpadami zmieszanymi pokazują, że znajduje się w nich ponad 85% surowców nadających się do recyklingu, co pokazuje niewykorzystany potencjał. Z kolei z wytworzonych w Polsce odpadów komunalnych recyklingowi udało się poddać tylko 28%.

 

Brak narzędzi prawnych i ekonomicznych

Paweł Głuszyński, główny ekspert projektu i współautor raportu, wskazuje, że na niską efektywność obecnego systemu składa się wiele przyczyn, z których najważniejsze to brak narzędzi prawnych i ekonomicznych promujących redukcję zużywanych materiałów oraz ponowne użycie produktów i opakowań. – Inwestycje koncentrują się głównie na końcowym etapie procesu – a więc zagospodarowaniu odpadów zmieszanych, zamiast na poprawie poziomu i jakości segregacji oraz rozbudowie instalacji do recyklingu odpadów komunalnych – podkreśla ekspert.

W kierunku GOZ

Pozytywnym impulsem do zmian w Polsce są regulacje Unii Europejskiej, które mają na celu zbliżanie systemów gospodarki odpadami państw członkowskich do realizacji celów gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). GOZ to koncepcja, w której produkty, materiały i surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów jest zminimalizowane. Przepisy unijne nakładają na państwa członkowskie wymogi dotyczące redukcji ilości odpadów oraz systematycznego zwiększenia ponownego użycia i recyklingu. Z ich osiągania rozliczane są gminy.

Efekt zabudowy wielorodzinnej

Raport pokazuje, że wdrażanie europejskich standardów dla wielu samorządów jest i będzie bardzo trudne. Ilustrują to m.in. dane z największych polskich miast, w których występuje duży problem z jakością zbieranych odpadów – poziom segregacji waha się tam pomiędzy 34 a 58%, a recyklingu od 18 do 44%. Jest to przede wszystkim konsekwencją „efektu zabudowy wielorodzinnej”. Tam, gdzie mieszkańcy korzystają ze wspólnych miejsc gromadzenia odpadów, mamy do czynienia z rozproszeniem odpowiedzialności prowadzącym do rozluźnienia dyscypliny.

Nie tylko segregacja

Jednak walka o bardziej zrównoważoną gospodarkę odpadami to nie tylko kwestia segregacji.

– W Polsce wiele mówi się o sortowaniu odpadów. Wyniki badań społecznych pokazują, że, przynajmniej na poziomie deklaracji, znakomita większość Polaków segreguje. Wciąż zbyt mało mówi się o tym, że najbardziej podstawową kwestią jest ograniczanie ilości produkowanych odpadów. W tym obszarze najbardziej potrzebna jest zmiana naszego myślenia i nawyków – podkreśla Aleksandra Kobylińska.

W duchu “less waste”

Raport pokazuje także jaskółki zmian. Coraz szerzej obecne są w Polsce społeczne inicjatywy w duchu ograniczania ilości odpadów (less waste) i upowszechniają się także w mniejszych miejscowościach. Targi staroci, jadłodzielnie, akcje wymiany odzieży czy punkty wymiany książek – to tyko niektóre z przykładów.

Jakich systemowych kroków potrzebujemy, aby poprawić jakość gospodarki odpadami? Na pewno potrzebna jest stabilność prawa. W ostatnich latach przepisy często się zmieniały lub nie były wprowadzane mimo zobowiązań unijnych, co utrudniało samorządom i branży długofalowe planowanie i inwestycje.

– Wśród zmian systemowych jedną z kluczowych jest nastawienie na wspieranie inwestycji umożliwiających odpowiednie zagospodarowanie bioodpadów – a więc kompostowni i biogazowni. W opinii Pawła Głuszyńskiego “ślepą uliczką jest natomiast wyścig do budowy spalarni. Liczymy, że nowy rząd na poważnie zajmie się gospodarką odpadami, tak abyśmy mogli ograniczyć marnowanie zasobów.”


O raporcie

Projekt w efekcie którego powstał raport “Wyzwania gospodarki odpadami komunalnymi w gminach” obejmował dwie główne ścieżki działań: monitoring gospodarki odpadami z udziałem zespołu wolontariuszy z całej Polski oraz współpracę z wybranymi samorządami gminnymi, aby pomóc im w ulepszeniu systemów gospodarowania odpadami komunalnymi.

Monitoring zrealizowany został łącznie w 12 miejscowościach. Wolontariuszki i wolontariusze Instytutu Spraw Publicznych przyglądali się, jak działa gospodarka odpadami w ich najbliższej okolicy. Instytut Spraw Publicznych podjął ponadto współpracę z czterema gminami, w których zespół projektu zrealizował szczegółowy monitoring i badania oraz podjął pracę bezpośrednio z zespołami z urzędów oraz innymi kluczowymi interesariuszami lokalnymi. W wybranych miejscowościach przeprowadzono wywiady, wizje lokalne i analizę dokumentów, a także warsztaty, badania i działania edukacyjne wśród mieszkańców.

W raporcie przedstawiono najważniejsze wnioski z monitoringu, badania i współpracy z gminami w kwestii gospodarowania odpadami. Znalazły się tu szersze refleksje na temat potrzebnych zmian systemowych, wynikające z wieloletniego doświadczenia ekspertów projektu w dziedzinie gospodarki odpadami.
Autorzy raportu odwołują się do koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego – idei minimalizowania marnowania zasobów i materiałów, które powinny być w gospodarce wykorzystywane tak długo, jak to tylko możliwe. 

Projekt został sfinansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny


Raport dostępny jest pod linkiem:  Wyzwania gospodarki odpadami komunalnymi w gminach 

 

Kategorie:

Udostępnij ten artykuł:

Komentarze (1)


Tymonek Pokemonek

Komentarz #258263 dodany 2024-02-29 08:31:00

Paweł Głuszyński, główny ekspert projektu i współautor raportu - pracownik stowarzyszenia Na Rzecz Ziemi, która przynajmniej od 4 lat skarży do sądów inwestycje w spalarnie śmieci. Bardzo przykra sprawa, ciekawe komu się to opłaca, jaki nasz sąsiad ma mnóstwo spalarni i chciał ograniczyć budowanie ich w UE?

Reklama

ad2 odpady budowlane [04.11-03.12.24]

Dodaj komentarz

Możliwość komentowania dostępna jest tylko po zalogowaniu. Załóż konto lub zaloguj się aby móc pisać komentarze lub oceniać komentarze innych.

Te artykuły mogą Cię zainteresować

Przejdź do Odpady
css.php
Copyright © 2024