Susza w Europie. Pożary i konflikty o wodę

Z dokumentu tego wynika, że Europa jest najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie. Co gorsza, ewidentnie nie jest też przygotowana na zachodzące zmiany.

Nasilenie niebezpiecznych zmian

Jak informuje EAŚ, notowane w ostatnich latach na naszym kontynencie, ekstremalne temperatury, susze, pożary roślinności i powodzie, mają się nasilić.

I nawet przy optymistycznych scenariuszach dotyczących globalnego ocieplenia, zmiany te będą miały zasadniczy wpływ na warunki życia na całym kontynencie.  

Europa powinna się więc przygotować na długoterminowy wzrost średniej temperatury o co najmniej 3 stopnie Celsjusza w perspektywie do 2050 roku.

Tego rodzaju wartości oznaczają, że czeka nas więcej ekstremalnych zjawisk pogodowych i większe ryzyko systemowych wstrząsów gospodarczych i finansowych.

Zagrożenia i możliwe konflikty

– EAŚ po raz pierwszy w historii opublikowała europejską ocenę ryzyka związanego z klimatem – informuje dyrektor wykonawcza Europejskiej Agencji Środowiska, Leena Ylä-Mononen. – W raporcie zawartych jest 36 najpoważniejszych zagrożeń klimatycznych dla naszego kontynentu. W ubiegłym tygodniu informowaliśmy, że Komisja Europejska zwróci się ze specjalnym apelem i ostrzeżeniem do krajów Unii Europejskiej w kontekście niedoborów wody i możliwych konfliktów, które mogą z tego powodu wybuchnąć w Europie. Podstawą tego apelu są analizy i wnioski zawarte dokument przygotowany przez Europejską Agencję Środowiska.

Brak społecznej gotowości

Nowa analiza Agencji pokazuje, że Europa stoi w obliczu pilnych do rozwiązania problemów klimatycznych, które narastają szybciej niż rośnie gotowość społeczeństw do przeciwdziałania im.

– Żeby zapewnić odporność naszych społeczeństw na możliwe szkody, europejscy i krajowi decydenci polityczni muszą działać już teraz, dążąc do zmniejszenia zagrożeń klimatycznych, zarówno przez szybką redukcję emisji, jak i przez zdecydowane polityki i działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu – alarmuje Leena Ylä-Mononen.

W opinii ekspertów, zagrożenia klimatyczne mają wpływ na bezpieczeństwo energetyczne i żywnościowe, ekosystemy, infrastrukturę, zasoby wodne, stabilność finansową oraz zdrowie ludzi. Według oceny EAŚ, Europa nie nadąża za szybko postępującymi zagrożeniami klimatycznymi.

Konieczne natychmiastowe działanie

Europejska Agencja Środowiska identyfikuje 36 głównych zagrożeń klimatycznych dla Europy w ramach pięciu tzw. ogólnych klastrów tematycznych, takich jak ekosystemy, żywność, zdrowie, infrastruktura, gospodarka i finanse. Przy czym, jak zauważa EAŚ, ponad połowa głównych zagrożeń klimatycznych zidentyfikowanych w raporcie wymaga podjęcia dalszych działań już teraz, a osiem z nich jest szczególnie pilnych.

– Przede wszystkim w celu zachowania ekosystemów, ochrony ludzi przed upałami, zabezpieczenia ludzi i infrastruktury przed powodziami i pożarami roślinności  – podsumowuje dyrektor wykonawcza Europejskiej Agencji Środowiska.

Wnioski płynące z ekspertyz EAS są alarmujące, np. w kluczowym klastrze „Ekosystemy” niemal wszystkie zagrożenia wymagają pilnych lub szerzej zakrojonych działań, a zagrożenia dla ekosystemów morskich i przybrzeżnych oceniono jako szczególnie poważne.

Konieczne zmiany w rolnictwie

Nie lepiej wygląda sytuacja w klastrze „Żywność”. W tym przypadku zagrożenia dla produkcji roślinnej  związane z upałami i suszami doszły już do krytycznego poziomu. Dotyczy to szczególnie Europy Południowej i państw Europy Środkowej. Tutaj, co ważne, rekomendowanym rozwiązaniem jest nawet częściowe odejście od białek pochodzenia zwierzęcego na rzecz białek pochodzenia roślinnego.

Inny ważny klaster tematyczny: „Zdrowie” dotyka negatywnego wpływu wysokich temperatur, które stanowią najpoważniejsze zagrożenie klimatyczne dla ludzkiego zdrowia. Przy czym, niwelowanie wpływu temperatur na człowieka, także wymaga podjęcia natychmiastowych działań.

W zakresie klastra „Infrastruktura” ekstremalne zjawiska pogodowe zwiększają ryzyko dla środowiska przekształconego przez człowieka (urbanistyka, infrastruktura), a także dla usług o krytycznym znaczeniu dla Europy. Mowa tu o energii, dostępie do wody i transporcie.

W zakresie klastra „Gospodarka i finanse”, EAŚ stwierdza, że ekstremalne i gwałtowne zjawiska klimatyczne spowodować mogą wzrost składek ubezpieczeniowych. Mogą też stanowić zagrożenie dla aktywów i kredytów hipotecznych, a także doprowadzić do zwiększenia wydatków publicznych i kosztów pożyczek.

Działania lokalne i systemowe

Zdaniem EAŚ, Unia Europejska, jej państwa członkowskie i inne szczeble administracji ponoszą współodpowiedzialność za większość głównych zagrożeń klimatycznych zidentyfikowanych w raporcie.

W opinii ekspertów Europejskiej Agencji Środowiska, Zjednoczona Europa musi zacząć współpracować i mocno angażować czynniki regionalne i lokalne, bo obecnie koniecznością stają się pilne i skoordynowane działania.

– To ostatni moment na pobudkę – stwierdza Ylä-Mononen. – Z raportu wynika bowiem, że kilka zagrożeń klimatycznych osiągnęło już poziom krytyczny. Jeśli teraz nie zostaną podjęte zdecydowane działania, to większość zagrożeń klimatycznych może osiągnąć poziom krytyczny lub katastrofalny do końca tego stulecia – alarmuje dyrektor wykonawcza EAŚ.