RPO za państwowym dofinansowaniem instalacji przyłączy kanalizacyjnych

W komunikacie RPO na ten temat czytamy, że: “W skargach do Rzecznika Praw Obywatelskich, właściciele nieruchomości podnoszą, że koszty instalacji przyłączy wycenia się na kilkadziesiąt tysięcy zł. Natomiast dochody sporej grupy właścicieli nieruchomości nie pozwalają na pokrycie tego rodzaju wydatków. Pomoc finansowa państwa, o którą mogą się ubiegać, jest natomiast symboliczna”.

Nawet 50 tys. zł grzywny

Rzecznik dodaje też, że dotacje gmin wynoszą zazwyczaj kilkaset złotych. Tymczasem w przypadku nieprzyłączenia nieruchomości do sieci prawo nakazuje wydanie decyzji nakazującej przyłączenie pod rygorem środków egzekucyjnych.

Właściciel nieruchomości, jeśli nie podłączy swojego domu do sieci w ściśle określonym terminie, może zostać ukarany grzywną sięgającą nawet 50 tys. zł.

RPO Marcin Wiącek ujmuje istotę problemu następująco: „Wydaje się, że dopóki nie zostanie wprowadzony mechanizm skutecznego dofinansowania budowy przyłączy kanalizacyjnych, ustawodawca powinien dokonać pewnej modyfikacji instytucji obligatoryjnego wszczynania postępowania zmierzającego do wydania decyzji nakazującej wykonanie obowiązku przyłączenia, np. poprzez wprowadzenie możliwości umorzenia postępowania lub odstąpienia od wydania nakazu przyłączenia, gdy ustalony stan faktyczny prowadzi do wniosku, że przyczyną niewykonania obowiązku jest wyłącznie trudna sytuacja finansowa właściciela nieruchomości.” – podsumowuje Rzecznik Praw Obywatelskich.

Odpowiedź ministerstwa i kontrola NIK

W odpowiedzi na pismo RPO w tej sprawie Ministerstwo Infrastruktury potwierdza, że osoby niezamożne, będące w trudnej sytuacji finansowej mogą mieć trudności z podłączeniem nieruchomości do sieci kanalizacyjnej.

Przy okazji MI wspomina o wynikach kontroli NIK z 2015 r., w trakcie której wykazano, że w 13 na 28 kontrolowanych gmin stwierdzono przypadki niepodłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej, pomimo posiadania technicznych możliwości. Przyczyną tego stanu rzeczy był właśnie brak środków finansowych ze strony właścicieli.

Analiza i identyfikacja koniecznych zmian

Ministerstwo Infrastruktury stwierdza jednak, że: “Resort obecnie nie prowadzi prac nad zmianami legislacyjnymi w zakresie obowiązku podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, jednakże przepisy w tym zakresie są stale analizowane w celu identyfikacji koniecznych zmian w przyszłości”.

Sprawa ma też swoją unijną konotację. W 2023 r. Rzecznik Praw Obywatelskich apelował już w tej sprawie. Ministerstwo Infrastruktury wyjaśniało wówczas, że: “Polska jako członek Unii Europejskiej zobowiązana jest dostosować system kanalizacji i oczyszczania ścieków komunalnych do wymogów dyrektywy”.